Lagartija de Edwards - Psammodromus edwardsianus (Dugès, 1829)

Para más información sobre cada apartado hacer click en:

 

Portada

 

Identificación

 

Estatus de conservación

 

Distribución

 

Hábitat

 

Ecología trófica

 

Biología de la reproducción

 

Interacciones entre especies

 

Comportamiento

 

Bibliografía

 

 

 

Bibliografía

Arnold, E. N. (1986). Mite pockets of lizards, a possible means of reducing damage by ectoparasites. Biological Journal of the Linnean Society, 29: 1-21.

Barbadillo, L. J. (1987). La guía de INCAFO de los anfibios y reptiles de la Península Ibérica, Islas Baleares y Canarias. Incafo, Madrid.

Blanco, J. C., González, J. L. (1992). Libro Rojo de los Vertebrados de España. Madrid, Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación. Colección Técnica. ICONA.

Blasco, M. (1975). El dimorfismo sexual en cinco especies de la familia Lacertidae (Reptilia). Bol. R. Soc. Española Hist. Nat. (Biol.), 73: 237-242.

Böhme, W., Hutterer, R., Bings, W. (1985). Die Stimme der Lacertidae, speziell der Kanareneidechsen (Reptilia: Sauria). Bonner Zoologische Beitrage, 36: 337-354.

Bonaparte, C.-L. (1839). Description d'une espèce inédite de Lacertide français, du genre Psammodrome (extrait d'une lettre adressée à M. Roret). Pp. 60-64. En: Edwards, A. M., Guillemin, A. B. (Eds.). Annales des Sciences Naturelles. Paris, Crochard C, Libraires-éditeurs.

Bons, J. (1989). Psammodromus hispanicus. Pp. 144-145. En: Bons, J., Castanet, J., Guyetant, R. (Eds.). Atlas de repartition des amphibiens et reptiles de France. Société Herpétologique de France, Paris.

Bons, J., Geniez, P. (1996). Amphibiens et Reptiles du Maroc (Sahara Occidental compris). Atlas Biogéographique. Asociación Herpetológica Española, Barcelona.

Boscá, E. (1880). Cataloque des Reptiles et Amphibiens de la Peninsule ibérique et des Iles Baléares. Bulletin de la Société Zoologique de France, 5: 240-287.

Boscá, E. (1881). Correciones y Adiciones al Catálogo de los Reptiles y Anfibios de España, Portugal y las Islas Baleares, seguido de un resumen general sobre su distribución den la Península. Anales de la Sociedad Española de Historia Natural, 10: 89-112.

Böttger, O. (1881). Beitrag zur Kenntniss der Reptilien und Amphibien Spaniens und der Balearen. Abhandlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft, 12: 371-419.

Boulenger, G. A. (1885). Catalogue of the Lizards in the British Museum (Natural History). Vol. 3. London.

Boulenger, G. A. (1921). Monograph of the Lacertidae. Ltd. Johnson Reprint Corporation, London.

Breton, F., Esteban, P., Miralles, E. (2000). Rehabilitation of metropolitan beaches by local administrations in Catalonia: new trends in sustainable costal management. Journal of Coastal Conservation, 6: 97-106.

Calera Gónzalez, A., Cano Pérez, J. (1979). Estudios cariológicos de las especies Algyroides marchi Valverde y Lacerta hispanica vaucheri Boulenger (Reptilia, Lacertidae). Doñana, Acta Vertebrata, 6: 221-225.

Carrascal, L. M., Díaz, J. A., Cano, C. (1989). Habitat selection in Iberian Psammodromus species along a Mediterranean successional gradient. Amphibia-Reptilia, 10: 231-242.

Carretero, M. A. (1992). Estima de la abundancia de Psammodromus hispanicus en un arenal costero de Cataluña. Boletín de la Asociación Herpetológica Española, 3: 12-13.

Carretero, M. A. (1993). Ecología de los Lacértidos en arenales costeros del noreste ibérico. Tesis doctoral. Universidad de Barcelona, Barcelona.

Carretero, M. A. (1994). Algunes dades morfomètriques de Psammodromus hispanicus al Prat de Llobregat. Spartina. Butlletí naturalista del delta del Llobregat, 1: 13-19.

Carretero, M. A. (1997-1998). Comparació de l'abundáncia de Psammodromus hispanicus a la platja del Prast entre 1989 i 1997. Propostes per a la gestió de l'hábitat. Spartina. Butlletí naturalista del delta del Llobregat, 3: 131-136.

Carretero, M. A., Bartralot, E. (2000). Habitat interactions between two species of Psammodromus: an experimental approach. Pp. 46. Libro de resúmenes. En: VI Congreso Luso-Español, X Congreso Español de Herpetología.

Carretero, M. A., Korsos, Z., Kiss, I. (1992). Reintroduction of Psammodromus hispanicus in a coastal sand area of NE Spain. Pp. 107-113. En: Proceedings of the 6th Ordinary General Meeting of the Societas Europaea Herpetologica, 19-23 August 1991, Budapest, Hungary.

Carretero, M. A., Llorente, G. A. (1991a). Alimentación de Psammodromus hispanicus en un arenal costero del noreste ibérico. Rev. Esp. Herp., 6: 31-44.

Carretero, M. A., Llorente, G. A. (1991b). Reproducción de Psammodromus hispanicus en una arenal costero del nordeste ibérico. Amphibia-Reptilia, 12: 395-408.

Carretero, M. A., Llorente, G. A. (1993). Ecología térmica y actividad en una población costera de Psammodromus hispanicus. Revista Española de Herpetología, 7: 21-32.

Carretero, M. A., Llorente, G. A. (1997-1998). Preferències d'hábitat de Psammodromus hispanicus al delta del Llobregat. Spartina. Butlletí naturalista del delta del Llobregat, 3: 119-130.

Carretero, M. A., Montori, A., LLorente, G. A., Santos, X. (1997a). Psammodromus algirus Linnaeus, 1758. Pp. 249-251. En: Pleguezuelos, J. M. (Ed.). Distribución y Biogeografía de los Anfibios y Reptiles de España y Portugal. Monografías de Herpetología. Universidad de Granada- Asociación Herpetológica Española, Granada.

Carretero, M. A., Santos, X., Montori, A., Llorente, G. A. (1997b). Psammodromus hispanicus Linnaeus Fitzinger, 1826. Pp 252-254.  En: Pleguezuelos, J. M. (Ed.). Distribución y Biogeografía de los Anfibios y Reptiles de España y Portugal. Monografías de Herpetología. Universidad de Granada- Asociación Herpetológica Española, Granada.

Carretero, M. A., Santos, X., Montori, A., Llorente, G. A. (2002). Psammodromus hispanicus Fitzinger, 1826. Lagartija cenicienta. Pp 263-265. En: Pleguezuelos, J. M., Márquez, R., Lizana, M. (Eds.). Atlas y Libro Rojo de los Anfibios y Reptiles de España. Dirección General de Conservación de la Naturaleza-Asociación Herpetológica Española, Madrid.

Cheylan, M. (1972). Observations sur les reptiles de la Montagne Ste-Victoire (B.d.R.) ecologie, repartition, moeurs. Naturalistes Orlean. (3me Ser.), 5: 13-23.

Díaz Paniagua, C. (1976). Alimentación de la culebra bastarda (Malpolon monspessulanus; Ophidia, Colubridae) en el S. O. de España. Doñana Acta Vertebrata, 3: 113-127.

Dollfus, R. P. (1954). Miscellanea helminthologica maroccana. xviii. Quelques cestodes du groupe Oochoristica auctorum recoltes au Maroc, avec une liste des cestodes des herissons (Erinaceidae) et une liste des sauriens et ophidiens (exclus. Amerique et Australie) ou ont ete t. Arch. Inst. Pasteur Maroc, 4: 657-711.

Dugès, A. (1829). Mémoire sur les espèces indigènes du genre Lacerta. Annales des Sciences naturelles. Zoologie et biologie animale, 16: 337-339.

Duméril, A. M. C., Bibron, G. (1839). Erpétologie Générale ou Histoire Naturelle Complète des Reptiles. Vol. 5. Librairie Encyclopédique de Roret, Paris.

Escarré, A., Vericad, J. R. (1981). Fauna Alicantina I. Saurios y Ofidios. Cuadernos de la fauna alicantina: Publicaciones del Instituto de Estudias Alicantinos, 5. serie II. Alicante.

Fernández-Cardenete, J. R., Luzón-Ortega, J. M., Pérez-Contreras, J., Pleguezuelos, J. M., Tierno de Figueroa, J. M. (2000). New altitudinal ranges for six herpetological species of the Iberian Peninsula. Boletín de la Asociación Herpetológica Española, 11 (1): 20-21.

Fitze, P. S. (2012). Lagartija cenicienta – Psammodromus hispanicus. En: Enciclopedia Virtual de los Vertebrados Españoles. Salvador, A., Marco, A. (Eds.). Museo Nacional de Ciencias Naturales, Madrid. http://www.vertebradosibericos.org/

Fitze, P. S., González Jimena, V., San José García, L. M., San Mauro, D., Aragón, P., Suárez, T., Zardoya, R. (2010). Genetic, ecological, phenotypic and geographic diversity in the Psammodromus hispanicus species group. Pp. 364. En: Andreu, A. C., Beltrán, J. F., Tejedo, M. (Eds.). XI Congresso Luso-Espanhol de Herpetologia.

Fitze, P. S., González-Jimena, V., San José, L. M., San Mauro, D., Aragón, P., Suárez, T., Zardoya, R. (2011). Integrative analyses of speciation and divergence in Psammodromus hispanicus (Squamata: Lacertidae). BMC Evolutionary Biology, 11: 347.

Fitze, P. S., González-Jimena, V., San José, L. M., San Mauro, D., Zardoya, R. (2012). A new species of sand racer, Psammodromus (Squamata: Lacertidae), from the Western Iberian Peninsula. Zootaxa, 3205: 41-52.

Gogorza, J. (1883). Una excursión Zoológica por Valencia. Anales de la Sociedad Española de Historia Natural, 12: 59-81.

Gray, E. (1838). XXX. - Catalogue of the Slender-tongued Saurians, with Descriptions of many new Genera and Species. Pp. 274-283. Annals of Natural History; or, Magazine of Zoology, Botany, and Geology. London, R. and J. E. Taylor.

Guillaume, C. P. (1997a). Psammodromus algirus Linnaeus, 1758. Pp. 302-303. En: Gasc, J. P. et al. (Eds.). Atlas of amphibians and reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica, Museum National d'Histoire Naturelle, Bonn, Paris.

Guillaume, C. P. (1997b). Psammodromus hispanicus Fitzinger, 1826. Pp. 304-305. En: Gasc, J. P. et al. (Eds.). Atlas of amphibians and reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica, Museum National d'Histoire Naturelle, Bonn, Paris.

in den Bosch, H. A. J. (1986). Zu Fortpflanzung und sozialem Verhalten von Psammodromus hispanicus Fitzinger, 1826, nebst einigen Bemerkungen zu Psammodromus algirus (Linnaeus, 1766) (Sauria: Lacertidae). Salamandra, 22 (2-3): 113-125.

Martín, J., Vericad, J. R. (1977). Datos sobre la alimentación de la lechuza (Tyto alba) en Valencia. Mediterránea, 2: 35-47.

Mateo, J. A. (1990). Aspectos biogeográficos de la fauna reptiliana en las islas españolas. Revista Española de Herpetología, 4: 33-44.

Matthey, R. (1939). La loi de Robertson et la formule chromosomiale chez deux Lacertiens: Lacerta ocellata Daud. Psammodromus hispanicus Fitz. Cytologia, 10: 32-39.

Mellado, J., Olmedo, G. (1984). Un método de análisis de ciclos de actividad en lagartos. Pp. 291-309. En: Blanco de Pablos, A. (Ed.). Avances sobre investigación en bioclimatología. Ediciones Universidad de Salamanca, Salamanca.

Mellado, J., Olmedo, G. (1987). Actividad invernal en poblaciones de lagartos de la zona subtropical. Mediterránea. Serie de estudios biológicos, 9: 5-13.

Mertens, R. (1925). Amphibien und Reptilien aus dem nörlichen und östlichen Spanien, gesammelt von Dr. F. Haas. Abh. Senck. Naturf. Ges., 39: 27-129.

Mertens, R.  (1926). Herpetologische Mitteilungen VIII-XV: XV Nachträge zu: "Amphibien und Reptilien aus dem nördlichen und östlichen Spanien". Senckenbergiana, 8: 154-155.

Mertens, R., Müller, L. (1928). Liste der Amphibien und Reptilien Europas. Abh. Senck. Naturf. Ges., 41: 1-62.

Naulleau, G. (1980). Les Lézards de France. Revue Française d'Aquariologie, 8: 65-96.

Olioso, G. (1993). Observations du psammodrome d'Edwards Psammodromus hispanicus en altitude. Faune de Provence, 14.

Patterson, J. W., Davies, P. M. C. (1984). The influence of temperature, sexual condition, and season on the metabolic rate of the lizard Psammodromus hispanicus. Journal of Comparative Physiology B-Biochemical Systemic and Environmental Physiology, 154: 311-316.

Pérez-Mellado, V. (1998). Psammodromus hispanicus Fitzinger, 1826. Pp. 318-326. En: Salvador, A. (Coord.). Fauna Iberica. Vol. 10. Reptiles. Museo Nacional de Ciencias Naturales-CSIC, Madrid.

Pleguezuelos, J. M., Sá-Sousa, P., Pérez-Mellado, V., Márquez, R., Cheylan, M., Martínez-Solano, I. (2012). Psammodromus hispanicus. En: IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. <www.iucnredlist.org>.

Roca, V., Lluch, J. (1986). Parapharyngodon psammodromi New-Species (Nematoda: Pharyngodonidae), a Parasite of Psammodromus hispanicus Fitzinger 1826 Reptilia Lacertidae in Valencia Spain. Rivista di Parassitologia, 47: 17-22.

Roca, V., Lluch, J., Navarro, P. (1986). Contribución al conocimiento de la helmintofauna de los herpetos ibéricos. 5. Parásitos de Psammodromus algirus (L., 1758) Boulenger, 1887, Psammodromus hispanicus Fitzinger, 1826 y Acanthodactylus erythrurus (Schinz, 1833) Mertens, 1925 (Reptilia: Lacertidae). Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural (Sección Biológica), 81: 69-78.

Roca, V., Lluch, J., Navarro, P., Carbonell, E. (1985). Sobre algunas formas adultas y larvarias de cestodos parásitos de lacértidos y geckónidos levantinos. Pp. 149. En: Resúmenes de las Comunicaciones de la VII Bienal de la Real Sociedad Española de Historia Natural.

Salvador, A. (1981). Psammodromus hispanicus Fitzinger 1826 - Iberischer Sandläufer. Pp. 492-502. En: Böhme, W. (Ed.). Handbuch der Reptilien und Amphibien Europas. Band 1. Echsen I.Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden.

San José García, L. M., Gonzalez Jimena, V., Zardoya, R., Fitze, P. S. (2010). Variación fenotípica y dimorfismo sexual en el complejo de especies de Psammodromus hispanicus (Squamata: Lacertidae). Pp. 364. En: Andreu, A. C., Beltrán, J. F., Tejedo, M. (Eds.) XI Congresso Luso-Espanhol de Herpetologia.

Sautureau, L. (1980). Notes on captive reproduction in European lizards of four genera. ASRA Journal, 1: 2-11.

Schinz, H. (1840). Reptilien und Fische: Europäische Fauna oder Verzeichnis der Wirbelthiere Europa's. E. Schweizerbarts Verlagshandlung, Stuttgart.

Schreiber, E. (1875). Herpetologia Europaea eine Systematische Bearbeitung der Amphibien und Reptilien welche bisher in Europa aufgefunden sind. Friedrich Vieweg und Sohn, Braunschweig.

Seva, E. (1989). Capítulo VII: Saurios, Ofidios y Mamíferos. Pp. 73-80. En: Escarré, A., Martín, J., Seva, E. (Eds.). Estudios sobre el medio y la biocenosis en los arenales costeros de la provincia de Alicante. Dipotación Provincial de Alicante, Alicante.

Seva Román, E. (1982). Taxocenosis de Lacértidos en un arenal costero alicantino. Universidad de Alicante, Alicante.

Steindachner, F. (1869). 3. Reptilien. Pp. 98. Reise der österreichischen Fregatte Novara um die Erde in den Jahren 1857, 1858, 1859 unter des Befehls des Commodore B. von Wüllerstorf-Urbair. Zoologischer Theil. Erster Band (Wirbelthiere). Kaiserlich-Königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien.

Valverde, J. A. (1967). Estructura de una comunidad de vertebrados terrestres.  Monografías de la Estación Biológica de Doñana, 1: 1-218.

Vericad, J. R., Escarré, A. (1976). Datos de alimentación de ofidios en el Levante sur ibérico. Mediterránea, 1: 5-33.

Verwaijen, D., Van Damme, R. (2007). Relationships between chemosensory behaviour and foraging mode within lacertid lizards. Behaviour, 144: 83-99.

von Bedriaga, J. (1879). Herpetologische Studien. Pp. 243-339. En: Troschel, F. H. (Ed.). Archiv für Naturgeschichte. Nicolaische Verlags-Buchhandlung, Berlin.

von Fischer, J. (1884a). Der spanische Sandschlüpfer (Psammodromus hispanicus Fitzinger) und seine Fortpflanzung in der Gefangenschaft. Zoologischer Garten, 25: 75-82.

von Fischer, J. (1884b). Der spanische Sandschlüpfer (Psammodromus hispanicus Fitzinger) und seine Fortpflanzung in der Gefangenschaft. Zoologischer Garten, 25: 28-44.

Wagler, J. (1830). Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugetiere und Vögel. J. G. Cotta'sche Buchhandlung, München, Stuttgart, and Tübingen.

Wiegmann, A. F. A. (1834). Herpetologia Mexicana seu descriptio Amphibiroum novae hispaniae.Pars Prima. Saurorum Species. Lüderitz, Berolini.

 

 

Patrick S. Fitze

Museo Nacional de Ciencias Naturales (CSIC)

Instituto Pirenaico de Ecología (CSIC)

Fundación ARAID

Université de Lausanne

Fecha de publicación:19-10-2012

Fitze, P. S. (2012). Lagartija de Edwards – Psammodromus edwardsianus. En: Enciclopedia Virtual de los Vertebrados Españoles. Salvador, A., Marco, A. (Eds.). Museo Nacional de Ciencias Naturales, Madrid. http://www.vertebradosibericos.org/