Lirón gris - Glis glis (Linnaeus, 1766)

Para más información sobre cada apartado hacer click en:

 

Portada

 

Identificación

 

Estatus de conservación

 

Distribución

 

Hábitat

 

Ecología trófica

 

Biología de la reproducción

 

Interacciones entre especies

 

Comportamiento

 

Bibliografía

 

 

Bibliografía

Adamik, P., Kral, M. (2008). Nest losses of cavity nesting birds caused by dormice (Gliridae, Rodentia). Bialowieza, Poland. Acta Theriologica, 53: 185-192.

Aguirre-Mendi, P. T., Zaldívar-Ezquerro, C. (1991). Contribución al atlas mastozoológico de la Comunidad Autónoma de La Rioja. Zubia, 9: 65-88.

Albadalejo-Fresnadillo, P. V., Orellana J. A. V. (2010). La diversidad faunística de los abedulares de la comarca de Laciana (León, España). Pp. 2-25. En: Congreso Nacional del Medio Ambiente.

Alonso, B. (2009). Los bosques de Aragón. Prames Ediciones, Zaragoza.

Altuna, J. (1986). The mammalian faunas from the preshistoric site of La Riera. Pp. 237-273. En: Straus, L. G., G. A. Clark (Eds.). La Riera cave. Stone age huntergatherer adaptations in northern Spain. Anthropological Research Papers 36. Arizona Strate University.

Altuna, J., Cuenca-Bescós, G., Elorza, M., García-Pimienta, J. C., Lobo, J., Mariezkurrena, K., Pérez-Ripoll, M., Sanchíz, B., González-Morales, M., Straus, L. G. (2004). Post-pleistocene faunas from the archeological site of El Miron cave (Ramales de la Victoria, Cantabria, Spain): a preliminary summary. Pp. 40-49. En: Zona arqueologica: Miscelánea en Homenaje a Emiliano Aguirre, II. Paleontología.

Álvares, F., Rosalino, L. M. (1997). Análise da possível ocorrência do lirão-cinzento (Glis glis) no Parque Nacional da Peneda-Gerês. Grupo de Estudo de Vertebrados Terrestres (GEVT-AJC).

Amori, G., Hutterer, R., Kryštufek, B., Yigit, N., Mitsain, G., Muñoz, L. J. P., Meinig, H., Juškaitis, R. (2008). Glis glis. The IUCN Red List of Threatened Species: e.T39316A10195710.

Amori, G., Hutterer, R., Kryštufek, B., Yigit, N., Mitsain, G., Muñoz, L. J. P, Meinig, H., Juškaitis, R. (2016). Glis glis (errata version published in 2017). The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T39316A115172834.

Andera, M. (1986). Dormice (Gliridae) in Czechoslovakia. Part I.: Glis glis,Eliomys quercinus (Rodentia: Mammalia). Folia Musei Rerum Naturalium Bohemiae Occidentalis, Plzeii, Zoologica, 24: 3-47.

Arrizabalaga, A., Ribas, A., Torre, I. (2008). Seguiment de les poblacions de liró Gris (Glis glis) a les caixes niu del Parc Natural del Montseny. VII Trobada d'Estudiosos del Parc del Montseny. Diputacio de Barcelona.

Arrizabalaga, A., Ribas, A., Torre, I. (2010). Seguiment de les poblacions de liró Gris (Glis glis) a les caixes niu del Parc Natural del Montseny. Pp. 427-431. En: VII Trobada d'Estudiosos del Parc del Montseny. Diputació de Barcelona. Diputacio de Barcelona, Barcelona.

Arrizabalaga, A., Torre, I., Flaquer, I. C. (2009). Seguiment de les poblacions de Liró Gris (Glis glis) a l'Espai Natural de les Guilleries-Savassona. Museu de Granollers (2008). Diputació Barcelona, Catalunya.

Arrizabalaga, A., Torre, I. Freixas, I. Flaquer, C. (2009). Seguiment de les poblacions de Liró Gris (Glis glis) a l'Espai Natural de les Guilleries-Savassona (2008). Museu de Granollers, Ciènces Naturals.

Battersby, J. (2005). UK Mammals: Species Status and Population Trends. First Report by the Tracking Mammals Partnership. JNCC / The Tracking Mammals Partnership.

Bea, A. (1999). Vertebrados amenazados del País Vasco. Gobierno Vasco, Vitoria-Gasteiz.

Bieber, C. (1995). Dispersal behaviour of the edible dormouse (Myoxus glis L.) in a fragmented landscape in central Germany. Hystrix, 6: 257-263.

Bieber, C. (1998). Population dynamics, sexual activity, and reproductive failure in the fat dormouse (Myoxus glis). Journal of Zoology, 244: 223–229.

Bieber, C., Ruf, T. (2004). Seasonal timing of reproduction and hibernation in the edible dormouse (Glis glis). Pp. 113-125. En: Barnes, B. M., Carey, H. V. (Eds.). Life in the cold: evolution, mechanisms, adaptation, and application. Twelfth international hibernation symposium, biological papers of the University of Alaska, number 27. Fairbanks, Alaska.

Bieber, C., Ruf, T. (2009). Habitat differences affect life history tactics of a pulsed resource consumer, the edible dormouse (Glis glis). Popul. Ecol., 51(4): 481-492. https://doi.org/10.1007/s10144-009-0140-x

Boada, M. (2001). Manifestacions del canvi ambiental global al Montseny. Tesi doctoral. Universitat Autonoma de Barcelona.

Bolte A., Czajkowski T., Kompa T. (2007). The north-eastern distribution range of European beech - a review. Forestry, 80: 413-429. 

Burgess, M., Morris, P., Bright, P. (2003). Population dynamics of the edible dormouse (Glis glis) in England. Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae, 49 (1): 27-31.

Cabrera, A. (1908). On Muscardinidae from the Iberian Peninsula. Annals of Natural History, 1(8): 188-193.

Camprodon, J. (2003). Estructura dels boscos i gestió forestal al nord-est ibèric: efecte sobre la composició, abundancia i conservació dels ocells. Tesis Doctoral, Universitat de Barcelona.

Camprodon, J., Torre, I., Salvanyà, J., Flaquer, C., Ribas, A., Arrizabalaga, A. (2007). Ocupación y reproducción del lirón gris (Glis glis, Linnaeus 1766) en nidales artificiales en bosques caducifolios catalanes. Galemys, 18 (NE): 129-138.

Castaños, P., Murelaga, X., Bailon, S. Castaños, J., Saez de Lafuente, X., Suarez, O. (2009). Estudio de los vertebrados del yacimiento de Lezikako koba (Kortezubi, Vizkaia). Kobie (Serie Paleontropología), 28: 25-50.

Castex, C., Tahri, A., Hoo-Paris, R., Sutter, B. C. (1984). Insulin secretion in the hibernating edible dormouse (Glis glis): in vivo and in vitro studies. Comparative Biochemistry & Physiology, 79 A: 179-83.

Castién, E. (1994). Estudio bioecológico de la comunidad de micromamíferos (Insectivora y Rodentia) de un hayedo acidófilo, (Quinto Real, Navarra). Tesis doctoral, Universidad de Barcelona, Barcelona.

Castién, E. (2002). Lirón gris Glis glis Linnaeus,1766. Pp. 400-403. En: Palomo, L. J., Gisbert, J. (Eds.). Atlas de los mamíferos terrestres de España. Dirección General de Conservación de la Naturaleza - SECEM - SECEMU, Madrid.

Castién, E. (2007). Lirón gris (Glis glis Linnaeus, 1766). Pp. 388-391. En: Palomo, L. J., Gisbert, J., Blanco, J. C. (Eds.). Atlas y Libro Rojo de los Mamíferos Terrestres de España. Dirección General para la Biodiversidad – SECEM – SECEMU, Madrid.

Castro, A., Real, R. (2007). Caracterización climática del área de distribución del lirón gris Glis glis (Linnaeus, 1766) en la España Peninsular. Galemys, 19 (2): 19-30.

Castroviejo, J., Garzón, J., Palacios F., Castroviejo, S. (1974). Sobre el lirón gris (Glis glis pyrenaicus Cabrera, 1908) en España. Doñana Acta Vertebrata, 1: 121-142.

Chouza, M., Cid, R. (1995). Mamíferos. Pp. 171-327. En Atlas de Vertebrados de Galicia: Peixes, Anfibios, Réptiles e Mamíferos; Tomo I. Sociedade Galega de Historia Natural. Santiago de Compostela.

Corbet, G. B. (1966). The terrestrial Mammals of western Europe. G. T. Foulis, London.

Cornils, J. S., Hoelzl, F., Rotter, B., Bieber, C., Ruf, T. (2017). Edible dormice (Glis glis) avoid areas with a high density of their preferred food plant-the European beech. Frontiers in zoology, 14 (1): 23.

Csanády, A., Mošanský, L., Krišovský, P. (2016a). Sexual size monomorphism and body variation in the fat dormouse Glis glis in Slovakia. Biologia, 71: 1061-1066.

Csanády, A., Mošanský, L., Krišovský, P. (2016b): Craniometric analysis of the fat dormouse Glis glis from Slovakia. Zoologica Poloniae, 61(1): 43-54.

Cuenca-Bescós, G., Strauss, L. G., González Morales, M. R., García Pimienta, J. C. (2008). Paleoclima y paisaje del final del cuaternario en Cantabria: Los Pequeños mamíferos de la cueva del Mirón (Ramales de la Victoria). Revista Española de Paleontología, 23 (1): 91-126.

Dabert, M., Jarmolowski, A., Jurczyszyn, M. (2009). New polymorphic microsatellite loci developed and characterized from edible dormouse (Glis glis). Conservation Genetics, 10 (6): 2029-2031.

Dabert, M., Sobczynska, U., Abramowski, D., Konjevic, D., Margaletic, J. I., Jurczyszym, M. (2012). New fourteen highly polymorphic STR markers developed and characterized from edible dormouse (Glis glis). Conservation Genetics Resources, 5 (2): 429-431.

Elvert, R., Heldmaier. G. (2000). Telemetric observation of heart rate, ECG, and body temperature in deep hibernation of edible dormice. Biotelemetry, 15:552-559.

Elvert, R., Heldmaier. G. (2005). Cardiorespiratory and metabolic reactions during entrance into torpor in dormice, Glis glis. The Journal of Experimental Biology, 208: 1373-1383.

Esteban, L., Campos, F. (1993-1994). Reproducción del mirlo acuático (Cinclus cinclus) en Navarra. Anuario Ornitológico de Navarra, 1: 8-16.

Fernández, J. M., Ruiz de Azúa, N. (2009). Contribución al conocimiento de la dieta invernal de la marta (Martes martes) en el País Vasco. Galemys, 21 (2): 47-59.

Ferrandiz-Rovira, M., Freixas, L., Torre, I., Míguez, S., Arrizabalaga, A. (2016). Male-biased litter sex ratio in the southernmost Iberian population of edible dormouse: a strategy against isolation? Animal Biology, 66 (3-4): 415-425. DOI: 10.1163/15707563-00002512

Fietz, J., Langer, F., Havenstein, N., Matuschka, F. R. Richter, D. (2016) The vector tick Ixodes ricinus feeding on an arboreal rodent-the edible dormouse Glis glis. Parasitol. Res., 115: 1435-1442.

Fietz, J., Pflug, M., Schlund, W., Tataruch, F. (2005). Influences of the feeding ecology on body mass and possible implications for reproduction in the edible dormouse (Glis glis). Journal of Comparative Physiology B, 175: 45-55.

Fietz, J., Schlund, W., Dausmann, K., Regelmann, M., Heldmaier, G. (2004). Energetic constraints on sexual activity in the male edible dormouse (Glis glis). Oecologia, 138: 202-209.

Fietz, J., Tomiuk, J., Matuschka, F-R., Richter, D. (2014). Seasonal prevalence of Lyme disease spirochetes in a heterothermic mammal, the edible dormouse (Glis glis). Applied and Environmental Microbiology, 80: 3615-3621. doi: 10.1128/AEM.00251-14

Freixas, L. (2008). Els lirons grisos (Glis glis) del Montnegre: un valor natural a conservar. L' Aulet, 16: 25-31.

Freixas, L., Arrizabalaga, A., Torre, I. (2009). Seguiment de les poblacions de Liró Gris (Glis glis) a l'Espai Natural de les Guilleries-Savassona (2009). Museu de Granollers-Ciènces-Naturals.

Freixas, L., Arrizabalaga, A., Torre, I. (2010a). Seguiment de les poblacions de Liró Gris (Glis glis) a l'Espai Natural de les Guilleries-Savassona (2010). Museu de Granollers-Ciènces Naturals.

Freixas, L., Pertierra, D., Torre, I., Arrizabalaga, A. (2011). Seguimiento de las poblaciones de lirón gris (Glis glis) en el NE de la Península Ibérica. Galemys, 23: 105-111.

Freixas, L., Torre, I., Arrizabalaga, A. (2012a). Darrers resultats del seguiment de les poblacions de liró gris (Glis glis) al Montnegre i el Corridor. Primera citació de depredació de l'espècie per mostola (Mustela nivalis). Pp. 158-165. En: II Monografies de la Serralada Litoral Central · VI Monografies del Parc del Montnegre i el Corredor. Diputació de Barcelona.

Freixas, L., Torre, I., Arrizabalaga, A. (2012b). Seguiment de les poblacions de Liró Gris (Glis glis) a l'Espai Natural de les Guilleries-Savassona (2012). Museu de Granollers-Ciènces Naturals.

Freixas, L., Torre, I., Baquedano, L. Torrent, N., Campodron, J. Arrizabalaga, A. (2010). Dades sobre el seguiment del liró gris (Glis glis) al Montseny. Primers enregistraments d'activitat nocturna. Pp. 427-431. En: VII Trobada d'Estudiosos del Parc del Montseny. Diputació de Barcelona.

Freixas, L., Torre, I., Baquedano, L., Torrent, N., Camprodon, J., Arrizabalaga, A. (2010b). Dades sobre el seguiment del liró gris (Glis glis) al Montseny. Primers enregistraments d'activitat nocturna. VII Trobada d'Estudiosos del Parc del Montseny. Diputació de Barcelona.

Gaffrey, G. (1961). Merkamale der wildlebenden Säugetiere Mitteleuropas. Akademische Verlagsgesellschaft Geest & Portig, Leipzig.

Gaisler, J., Holas, V., Homolka, M. (1977). Ecology and reproduction of Gliridae (Mammalia) in northern Moravia. Folia Zoologica, 26: 213-228.

Galán, C., Rivas, J. M. (2019). Biología subterránea de la Cueva-Sima de Lezeaundi (Sierra de Urbasa, Navarra). Laboratorio de Bioespeleología. Sociedad de Ciencias Aranzadi.

Galán, C., Rivas, J. M., Nieto, M., Arrieta, D. Herraiz, I. (2014). Cuevas en calizas arrecifales y calcarenitas de edad Cretácico tardío en las Peñas de Garagartza: Peñón Central de Bikuñaitz. Laboratorio de Bioespeleología. Sociedad de Ciencias Aranzadi. 

García-Ibaibarriaga, N., Bailon, S., Rofes, J., Ordiales, A., Suárez-Bilbao, A., Murelaga, X. (2007). Estudio de los microvertebrados del yacimiento de Praileaitz I (Deba, Gipuzkoa). Munibe Monographs. Anthropol. Archaeol. Ser., 1: 267-285.

García-Ibarriaga, N., Murelaga, X., Bailon, S., Rofes-Chávez, J., Ordiales-Castrillo, A. (2013). Estudio de los microinvertebrados de la cueva de Arlanpe (Lemoa, Bizkaia). Kobie, Serie Bizkaiko Arkeologi Indusketak – Excavaciones Arquelogicas en Bizkaika, 3: 81-110.

GEAS (2015). Análise da situación de conservación dos mamíferos galegos. Cerna: Revista galega de ecoloxía e medio ambiente, 73: 30-33.

Gebczynski, M. (1981). The oxygen consumption in growing fat dormice, Glis glis. Zeitschrift fur Saugetierkunde, 46: 289-295.

Gebczynski, M., Gorecki A., Drozdz, A. (1972). Metabolism, food assimilation and bioenergetics of three species of dormice (Gliridae). Acta Theriologica, 17: 271-294.

Gigirey, A., Carro F., Blanco B., Peña P. and Rey J. M. 1996. Importancia trófica de los frutos secos en una población de lirón gris (Glis glis L., 1776) en Galicia. Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural. Tomo extraordinario, XII Bienal: 208-210.

Gigirey, A., Rey, J. M. (1998). Autumn diet of the edible dormouse in Galicia, northwest Spain. Acta Theriologica, 43: 325-328.

Gigirey, A., Rey, J. M. (1999). Faecal analysis of the edible dormouse (Glis glis) in the northwest Iberian Peninsula. Zeitschrift für Saugetierkunde, 64: 376-379.

Gómez, N., Herrero, C., Bravo, F. (2009). Cuantificación de la madera muerta en los hayedos del Monte Aralar (Navarra). En: Montes y sociedad: Saber qué hacer. 5º Congreso Forestal Español.

González-Esteban J., Villate I. (2001). Actualización de la distribución y estado poblacional del lirón gris Glis glis (Linnaeus, 1766) en la Comunidad Autónoma del País Vasco. Gobierno Vasco. Informe inédito.

Gosàlbez, J. (1987). Insectívors i rosegadors de Catalunya. Ketres, Barcelona.

Gosàlbez, J. i Castién, E. (1997). Abundancia y reproducción de Glis glis (Linnaeus, 1766) (Rodentia, Gliridae) en el Pirineo Occidental. Doñana Acta Vertebrata, 24 (1-2): 91-102.

Hainard, R. (1962). Mammifères sauvages d'Europe. II. Delachaux et Niestlé, Neuchatel, Switzerland.

Havenstein, N., Langer, F., Stefanski, V., Fietz, J. (2015). It takes two to tango: phagocyte and lymphocyte numbers in a small mammalian hibernator. Brain Behav. Immun., 52: 71-80. doi:10.1016/j.bbi.2015.09.018

Helvaci, Z., Renaud, S., Ledevin, R., Adriaens, D., Michaux, D. J., Çolak, R., Kankiliç,T., Kandemir, I., Yiğit, N., Çolak, E. (2012). Morphometric and genetic structure of the edible dormouse (Glis glis): a consequence of forest fragmentation in Turkey, Biological Journal of the Linnean Society, 107 (3): 611-623. https://doi.org/10.1111/j.1095-8312.2012.01952.x

Hillson, S. (1990). Teeth. Cambridge manuals in archaeology. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom.

Holden-Musser, M. E., Juškaitis, R., Musser, G. M. (2016). Family Gliridae (dormice). Pp. 838-889. En: Wilson, D. E., Lacher, T. E., Jr, Mittermeier, R. A. (Eds.). Handbook of the Mammals of the World. Vol. 6. Lagomorphs and Rodents I. Lynx Edicions, Barcelona.

Holisova V. (1968). Notes on the food of dormice (Gliridae). Zoologické Listy, 17: 109-114.

Hönel, B. (1991). Raumnutzung und Sozialsystem freilebender Siebenschläfer (Glis glis L.). Ph. D thesis, University of Karlsruhe, Germany.

Hrabe, V. (1968). Der mikroskopische Bau der Bulbourethraldnise bei den Schlafern (Gliridae, Rodentia). Zoologicke Listy, 17: 31-40.

Hrabe, V. (1971). Circumanal glands of Central European Gliridae (Rodentia). Zoologicke Listy, 20: 247-258. https://doi.org/10.1007/s10144-009-0140-x

Hürner, H., Krystufek, B., Sarà, M., Ribas, A., Ruch, T., Sommer, R., Ivashkina, V., Michaux, J. R. (2010). Mitochondrial phylogeography of the edible dormouse (Glis glis) in the western Palearctic region, Journal of Mammalogy, 91 (1): 233–242. https://doi.org/10.1644/08-MAMM-A-392R1.1

rner, H., Martin, J. F., Ibas, A. R., Arrizabalaga, A., Michaux, J. R. (2009). Isolation, characterization and PCR multiplexing of polymorphic microsatellite markers in the edible dormouse, Glis glis. Molecular Ecology Resources., 9 (3): 885-887. doi:10.1111/j.1755-0998.2008.02365.x

IHOBE (2013). Aproximación al área de distribución potencial y ocupación del lirón gris en la CAPV. Gobierno Vasco. Bilbao.

Jallageas, M., Assenmacher, I. (1983). Annual plasma testosterone andthyroxine cycles in relation to hibernation in the edibledormouse Glis glis. Gen. Comp. Endocrin., 50: 452-462.

Jallageas, M., Assenmacher, I. (1984). External factors controllingannual testosterone and thyroxine cycles in the edible dormouse Glis glis. Comp. Biochem. Physiol. A, 77A: 161-167.

Jones-Walters, L. M., Corbet, G. B. (1991). Genus Glis. Pp. 264-267. En: Corbet, G. B., Harris, S. (Eds.). The handbook of British mammals. 3rd ed. Blackwell Scientific Publishers, Oxford, United Kingdom.

Joy, J. E., Meinyk, R. B., Mrosovsky, N. (1980). Reproductive cycles in the male dormouse (Glis glis). Comp. Biochem. Physiol. A, 67: 219-221.

Jurczyszyn, M. (2006). The use of space by translocated edible dormice, Glis glis (L), at the site of their original capture and the site of their release: radio-tracking method applied in a reintroduction experiment. Polish Journal of Ecology, 54: 345-350.

Jurczyszyn, M. (2007). Hibernation cavities used by the edible dormouse, Glis glis (Gliridae, Rodentia). Folia Zoologica, 56: 162-168.

Jurczyszyn, M., Zgrabczyńska, E. (2007). Influence of population density and reproduction on space use and spatial relations in the edible dormouse. Acta Theriologica, 52: 181-188. https://doi.org/10.1007/BF03194213

Juškaitis, R. (2003). New data on distribution, habitats and abundance of dormice (Gliridae) in Lithuania. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 49 (1): 55-62.

Juškaitis, R. (2006). Interactions between dormice (Gliridae) and holenesting birds in nestboxes. Folia Zoologica, 55: 225-236.

Juškaitis, R., Šiožinytê, V. (2008). Habitat requirements of the commom dormouse (Muscardinus avellanarius) and the fat dormouse (Glis glis) in mature mixed forest in Lithuania. Ekologia, 27:143-151.

Kahmann, H. (1965). Le loir (Glis glis L. 1776) dans les Monts Gargano Italie (Apulie). Mammalia, 29: 72-94.

Kirillova, N., Yu, A. Kirillov, A. V., Ivashkina, A. (2006). Ectoparasites of the edible dormouse Glis glis L. of Samarskaya Lukapeninsula (Russia). Polish Journal of Ecology, 54: 387-390.

Koenig, L. (1960). Das Aktions system des Sieben schlafers. Zeitschrift für Tierpsychologie, 17: 427-505.

Konjevic, D., Špakulová M., Beck, R., Goldová M., Severin, K., Margaletic, J., Pintur, K., Keros, T., Peric, S. (2007). First evidence of Paraheligmonina gracilis an. Hymenolepis sulcata among fat dormice (Glis glis L.) from Croatia. Helminthologia, 44: 34-36. https://doi.org/10.2478/s11687-006-0054-5

Koppmann-Rumpf, B., Herberer, C., Schmidt, K. H. (2003). Long term study of the reaction of the Edible dormouse Glis glis (Rodentia: Gliridae)  to  climatic  changes  and  its interactions   with   hole-breeding   passerines. Acta   Zoologica   Academiae   Scientiarum Hungaricae, 49: 69-76.

Kratochvil, J. (1973). Manliche Sexualorgane und System der Gliridae (Rodentia). Acta Scientarum Naturalium Academiae Scientarum Bohemoslovace Brno, 7 (12): 1-52.

Kryštufek, B. (1999). Glis glis (Linnaeus, 1766). Pp. 294-295. En: A. J. Mitchell-Jones, G. Amori, W. Bogdanowicz, B. Kryštufek, P. J. H. Reijnders, F. Spitzenberger, M. Stubbe, J. B. M. Thissen, V. Vohralík, J. Zima (Eds.). Atlas of European mammals. T. & A. D. Poyser Natural History, London.

Kryštufek, B. (2004). Nipples in the edible dormouse Glis glis. Folia Zoologica, 53: 107-111.

Kryštufek, B. (2007). Edible dormouse-characteristics and life. Pp. 43-89. En: Krystufek, B., Flajsman, B. (Eds.). Dormouse and man. Ekoloski forum LDS, Ljubljana, Slovenia.

Kryštufek, B. (2010). Glis glis (Rodentia: Gliridae). Mammalian Species, 42: 195-206.

Krystufek, B., Hudoklin, A., Pavlin, D. (2003). Population biology of the edible dormouse Glis glis in a mixed montane forest in central Slovenia over three years. Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae, 49 (1): 85-97.

Krystufek, B., Zavodnik, M. (2003). Autumn population density of the edible dormouse (Glis glis) in the mixed montane forest of central Slovenia over 33 years. Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae, 49 (supplement 1): 99-108.

Kukalová, M., Gazárková, A., Adamík, P. (2013). Should I stay or should I go? The influence of handling by researchers on den use in an arboreal nocturnal rodent. Ethology, 119:848-859.

Langer, P. (2002). The digestive tract and life history of small mammals. Mammal Review, 32: 107-131.

Lebl, K., Kürbisch, K., Bieber, C. et al. (2010). Energy or information? The role of seed availability for reproductive decisions in edible dormice. J. Comp. Physiol. B, 180: 447-456. https://doi.org/10.1007/s00360-009-0425-6

López-García, J. M., Blain, H. A., Cuenca-Bescós, G., Alonso, C., Alonso, S., Vaquero, M. (2011). Small vertebrates (Amphibia, Squamata, Mammalia) from the late Pleistocene-Holocene of Valdavara-1 cave (Galicia, Northwestern Spain). Geobios, 44: 253-269.

pez-Quintana, J. C., Murelaga, X., Quintela-Martín, O., García-Iglesias, R., Rodríguez-Calleja, R. (2011). Valoración analítica del depósito estatigráfico de la cueva de Xorokil (Zeanuri, Bizkaia). rculo de Estatigrafía Analítica, 11: 69-83.

López-Seoane, V. (1861). Fauna Mastológica de Galicia ó Historia natural de los Mamíferos de este antiguo reino, aplicada á la Medicina, á la Agricultura, á la Industria, á las Artes y al Comercio. Manuel Mirás, Santiago de Compostela.

Makarikov, A. A. (2017). A taxonomic review of hymenolepidids (Eucestoda, Hymenolepididae) from dormice (Rodentia, Gliridae), with descriptions of two new species. Acta Parasitol., 62: 1-21. https://doi.org/10.1515/ap-2017-0001

Marin, G., Pilastro. A. (1994). Communally breeding dormice, Glis glis, are close kin. Animal Behaviour, 47: 1485-1487.

Markov, G. G. (2001). Microgeographical non-metrical cranial diversity of the fat dormouse (Glis glis). Trakya University Journal of Scientiic Research B, 2: 115-119.

Markov, G. G. (2014). Femoral Osteometry of the Edible Dormouse, Glis glis (L., 1766): an Indicative Basis for Specificity of Its Sex and Age. Acta Zoologica Bulgarica, 66: 25-30.

Macdonald, D.W., Barrett, P. (1993). Mammals of Britain and Europe. Collins, London.

Mendiola, I. (1985). Estudio del ciclo reproductor de Glis glis (Linnaeus, 1766) en el País Vasco. Biblioteca digital de ciencia y cultura vasca.

Milazzo, A., Falleta, W., Sara, M. (2003). Habitat selection off at dormouse (Glis glis italicus) in deciduous woodlands of Sicily. Acta Zoologica Academiae Scientarum Hungaricae, 49 (Supplement1): 117-124.

Miller, G. S. (1912). Catalogue of the mammals of Western Europe (Europe exclusive of Russia) in the collection of the British Museum. British Museum (Natural History), London.

Morris, P. (2004). Dormice. Whittet Books Ltd., Suffolk.

Morris, P. A., Hoodless, A. (1992). Movements and hibernaculum site in the fat dormouse (Glis glis). Journal of Zoology, 228: 685-687. https://doi.org/10.1111/j.1469-7998.1992.tb04468.x

Morris, P.  A., Morris, M. J. (2010). A 13-year population study of the edible dormouse Glis glis in Britain. ActaTheriologica, 55: 279-288.

Müller, H. (1988). Untersuchungen zum Raum-Zeit-System freilebender Siebenschlafer (Glis glis L.). Diploma thesis, Saarbrücken University, Germany.

Murelaga, X. Fernández-Eraso, J., Bailon, S., Saez-Lafuente, X. (2009). La fauna de microvertebrados del yacimiento Holoceno de Peña Larga (Cripán, Álava). Revista de la Sociedad Geológica de España, 22 (1-2): 155-162.

Murelaga, X., López-Quintana, J. C., Castaños, C., Guenaga-Lizasu, A., Bailon, S., Zubeldia, H. (2007). Vertebrados del yacimiento Holoceno de Kobeaga II (Ipaster, Bizkaika). Geogaceta, 41: 147-150.

Negro, M., Novara, C., Bertolino, S., Rolando, A. (2013). Ski-pistes are ecological barriers to forest small mammals. European Journal of Wildlife Research, 59: 57-67.

Niessing, K, (1956). Cytodynamic of the testes and epididymis of the dormouse (Myoxus glis L., Glis glis L.) Z. Zellforsch. Mikrosk. Anat., 43 (6): 566-93.

Nores, C., García-Rovés, P. (2007). Glis glis (Linnaeus,1766). Pp. 454 -457. En: Segura, A. (Ed.). Libro rojo de la fauna del Principado de Asturias. Dirección General de Recursos Naturales y Protección Ambiental. Asturias, España.

Ognev, S. I. (1947). Zveri SSSR I prilezhashchikh stran. Gryzuny (prodolzhenie). (Zveri vostochnoi Evropy i severnoi Azii) [Mammals of the USSR and adjacent countries: Rodents (continued). (Mammals of eastern Europe and northern Azii)]. Akademiya Nauka SSSR 5: 1-809.

Ognev, S. I. (1963). Mammals of the S.S.S.R. and adjacent countries. Mammals of Eastern Europe and northern Asia. Vol. V. Rodents. Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem, Israel.

Özkan, B. (2006). An observation on the reproductive biology of Glis glis (Linnaeus, 1766) (Rodentia; Gliridae) and body weight gaining of pups in the Istranca Mountains of Turkish Thrace. International Journal of Zoological Research, 2: 129-135.

Pardavila, X., Pérez-Rodríguez, R., Lamosa, A., Parente, L. (2019). Programa de seguimento do leirón cinsento (Glis glis) mediante instalación de caixas aniñadoiras. Informe 2017-2018. ADEGA-SOREX. Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio, Xunta de Galicia. Informe inédito.

Pardavila, X., Pérez-Rodríguez, R., Lamosa, A., Gil, A., Parente, L. (2019b). Abundancia temporal de lirón gris (Glis glis , L. 1766), en el P.N. Montes do Invernadoiro , Ourense, durante los últimos seis años y su relación con el clima. ). Pp.105. En: XIV Congreso SECEM Jaca (Huesca).

Pardavila, X., Pérez-Rodríguez, R., Lamosa, A., Parente, L. (2018). Catro anos de seguimento do leirón cinsento no Parque Natural O Invernadoiro. Cerna: Revista galega de ecoloxía e medio ambiente, (79): 33-35.

Pardavila, X., Pérez-Rodríguez, R., Parente, L., Lamosa, A. (2017). Primeros datos poblacionales del lirón gris (Glis glis L., 1766), en el Parque Natural Montes do Invernadeiro, Ourense. Pp. 117. XIII Congreso SECEM, Guadalajara.

Peman, E. (1985). Aspectos climáticos y ecológicos de los Micromamiferos del yacimiento Erralla. Munibe, 37:49-57.

Peman, E. (1994). Los micromamíferos de Laminak II (Berriatua, Bizkaia). Kobie, serie Paleoantropologica, XXI: 225-233.

Peman, E. (2000).  Los micromamíferos de Labeko Koba (Arrasate, País Vasco). Hienas y Humanos en los albores del Paleolítico Superior. Munibe, 52: 183-185.

rez-Noguer, L. Valle-Martín, L. (2018). Estudi de la genética i l'hàbitat de quatre poblacions de liró gris (Glis glis) a la península Ibérica. Treball de fi de Grau, Universitat Autonoma de Bacerlona.

Pilastro, A. (1992). Communal nesting between breeding females in free-living population of the fat dormouse (Glis glis L.). Bolletino de Zoología, 59: 63-68.

Pilastro, A., Gomiero, T., Marin, G. (1994). Factors affecting body mass of young fat dormice (Glis glis) a tweaning and by hibernation. J. Zool.( Lond.), 234: 13-23. https://doi.org/10.1111/j.1469-7998.1994.tb06053.x

Pilastro, A., Missiaglia, E., Marin, G. (1996). Age-related reproductive success in solitarily and communally nesting female dormice (Glis glis). J. Zool., 239 (3): 601-608.

Pilastro A., Tavecchia G., Marin G. (2003). Long living and reproduction skipping in the fat dormouse. Ecology, 84: 1784-1792. https://doi.org/10.1890/0012-9658(2003)084[1784:LLARSI]2.0.CO;2

Polak, S. (1997). The use of caves by the edible dormouse (Myoxus glis) in the Slovenian Karst. Natura Croatica, 6: 313-321.

Properzi, S., Antonelli, D., Capizzi, D., Carpaneto, G. M., Riga, F. (2003). Home range and activity pattern of the edible dormouse (Glis glis) in Central Italy. Acta Zool. Hung., 49 (Suppl. 1): 166.

Rey, J. M. (2003). La utilización de cajas nido en la conservación del lirón gris (Glis glis L.) en Galicia. Revista Real Academia Galega de Ciencias, 22: 29-56.

Rey, J. M., J. Rodríguez, A. Fernández (1973). El lirón gris, Glis glis, de los Montes de Invernadero, Orense. Boletín de la Real Sociedad Española de Historia Natural (Biología), 71: 299-303.

Ribas, A., Arrizabalaga, A., Torre, I., Flaquer, C. (2009). Dades sobre el seguiment del liró gris (Glis glis) al Montnegre. pp. 125-130. En: I Trobada d'Estudiosos dels Parcs de Serra Litoral. V Trobada d'Estudiosos del Montnegre i el Corredor. Diputació de Barcelona.

Robel, K., Leitenbacher, G. (1993). Der Einfluß des Siebenschläfers Glis glis auf die Höhlenbrüterpopulation in künstlichen Nisthöhlen am Surspeicher. Ornithologischer Anzeiger, 32: 59-63.

Rodolfi, G. (1994). Dormice, Glis glis, activity and hazelnut consumption. Acta Theriologica, 39: 215-220.

Rossolimo, O. L., Potapova, E. G., Pavlinov, I. V., Kruskop, S. V., Voltzit, O. V. (2001). Dormice (Myoxidae) of the world. Archives of the Zoological Museum of the Moscow State University, 42: 1-232.

Rosellini, S., Barja, I., Piñeiro, A. (2007). Distribución y hábitos alimenticios de la marta (Martes martes) en el Parque Natural Os Montes do Invernadeiro (Galicia, NO de España). Galemys, 19: 99-114.

Ruf, T., Fietz, J., Schlund, W., Bieber, C. (2006). High survival in poor years: life history tactics adapted to mast seeding in the edible dormouse. Ecology, 87: 372-381.  https://doi.org/10.1890/05-0672

Saint Girons, M. C. (1973). Les Mammiferes de France et du Benelux. Doin, Paris.

Saniti, L. (1978). Biology, damage and control of edible dormouse (Glis glis L.) in Central Italy. Pp. 78-84. En: Proceeding of the 8th Vertebrate Pest Conference, Red Lion Motor Inn Sacramento, California.

Scaravelli, D., Aloise, G. (1995). Predation on dormice in Italy. Hystrix, 6: 245-255.

Schlund, W., Scharfe, F., Ganzhorn, J. U. (2002). Long-term comparison of food availability and reproduction in the edible dormouse (Glis glis). Mammalian Biology, 67: 219-232.

Schlund, W., Scharfe, F., Strauss, M. J., Burkhardt, J. F. (1997). Habitat fidelity and habitat utilization of an arboreal mammal Myoxus glis in two different forest. Zeitschrift für Säugetierkunde, 62: 158-171. https://doi.org/www.zobodat.at/pdf/Zeitschrift-Saeugetierkunde_62_0158-0171.pdf.

Ściński, M., Borowski, Z. (2008). Spatial organization of the fat dormouse (Glis glis) in an oak-hornbeam forest during the mating and post-mating season. Mammal Biology, 73: 119-127. https://doi.org/10.1016/j.mambio.2007.01.002.

Sesé, C (2005). Los micromamíferos (Rodentia, Insectivora, Lagomorpha y Chiroptera) del yacimiento del Pleistoceno Superior de la Cueva de Covalejos (Cantabria): Paleontología e interpretación paleoambiental. En: Sanguino, J., Montes, R. (Eds.). La cueva de Covalejos (Velo de Piélagos, Cantabria). Estudio de una secuencia del Pleistoceno Superior de la Región Cantábrica (1997-2002). Monografía del Museo Nacional y Centro de Investigación de Altamira, 21.

Sesé, E. (2016). Interpretación paleoambiental de los micromamíferos de los yacimientos del final del pleistoceno superior de la cuela de Cualventi, cueva de El Linar y cueva de Las Aguas (Cantabria, norte de España). Pp. 287-319. En: Lasheras-Corruchaga, J. A. (Ed.). Los tiempos de Altamira: Actuaciones arqueológicas en las cuevas de Cualventi, El Linar y Las Aguas (Alfoz de Lloredo, Cantabria, España). Monografías del Museo Nacional y Centro de Investigación de Altamira, 26.

Shargal, E., RathWolfson, L., Kronfeld, N., Dayan, T. (1999). Ecological and histological aspects of tail loss in spiny mice (Rodentia: Muridae, Acomys) with a review of its occurrence in rodents. Journal of Zoology, 249 (2): 187-193.

Sokolov, V. E., Kulikov, V. F. (1987). The structure and function of the vibrissal apparatus in some rodents. Mammalia, 51:125:1-8.

Storch, G. (1978). Glis glis (Linnaeus 1776). Pp. 243-258. En: Niethammer, J., Krapp, F. (Eds). Handbuch der Säugetiere Europas. Band 1. Rodentia 1. Akademische Verlagsgesellschaft, Wiesbaden.

Torre I., Arrizabalaga A., Freixas L., Flaquer C., Ribas A., Requejo A. (2010). ¿Cómo viven los lirones grises más vulnerables? Quercus, 287: 14-20.

Vekhnik, V. A. (2018). Behavioural repertoire of (Glis glis) (Rodentia: Gliridae). Lynx, Series Nova, 49: 69-76.

Vietinghoff-Riesch, v A. (1960). Der Siebenschläfer (Glis glis L.). Monographie der Wildsäugetiere, 14. Gustav Fischer Verlag, Jena.

Weber, K., Hoelzl, F., Cornils, J. S., Smith, S., Bieber, C., Balint, B., Ruf, T. (2018). Multiple paternity in a population of free-living edible dormice (Glis glis). Mammalian Biology, 93: 45-50. https://doi.org/10.1016/j.mambio.2018.08.002

Wilz, M., Heldmaier, G. (2000). Comparison of hibernation, estivation and daily torpor in the edible dormouse, Glis glis. Journal of Comparative Physiology, B. Biochemical, Systematic, and Environmental Physiology, 170: 511-521.

Woolhouse, M. E., Dye, C., Etard, J. F., Smith, T., Charlwood, J. D., Garnett, G. P., Hagan, P., Hii, J. L. K., Ndhlovu, P. D., Quinnell, R. J., Watts, C. H., Chandiwana, S. K., Anderson, R. M. (1997). Heterogeneities in the transmission of infectious agents: implications for the design of control programs. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 94: 338-342.

Worschech, K. (2012). Dispersal movements of edible dormice Glis glis between small woods in a fragmented landscape in Thuringia (Germany). Peckiana, 8: 173-179.

Zoufal, K. (2005). Energie haushalt des Siebenschläfers (Glis glis) während der Jungenaufzucht. Diploma thesis.

Zuloaga, J. S., Valcárcel-Abellán, B. (2015). Revisión de las cajas refugio para lirón gris en el municipio de Vitoria-Gasteiz (Montes de Vitoria). Departamento de Medio Ambiente y Política Territorial del Gobierno Vasco. Ayuntamiento de Vitoria-Gasteiz.

 

 

 

Lorena Ortiz Jiménez
Unidad de Zoologí
a, Departamento de Biología,
Universidad Autónoma de Madrid, 28049 Madrid

 

Xosé Pardavila Rodríguez
Sorex Ecoloxí
a e Medio Ambiente S.L.
Santiago de Compostela

Fecha de publicación: 31-05-2021

Ortiz-Jiménez, L., Pardavila, X. (2021). Lirón gris Glis glis. En: Enciclopedia Virtual de los Vertebrados Españoles. López, P., Martín, J., Barja, I. (Eds.). Museo Nacional de Ciencias Naturales, Madrid. http://www.vertebradosibericos.org/