Sapo corredor - epidalea calamita (Laurenti, 1768)

Para más información sobre cada apartado hacer click en:

 

Portada

 

Identificación

 

Estatus de conservación

 

Distribución

 

Hábitat

 

Ecología trófica

 

Biología de la reproducción

 

Interacciones entre especies

 

Comportamiento

 

Bibliografía

 

 

 

Key words: Natterjack toad, diet.

 

Ecología trófica

Los renacuajos se alimentan fundamentalmente de algas que crecen sobre el sustrato y de detritos, y en menor medida de restos de fanerógamas en descomposición, siendo frecuente también el carroñeo sobre conespecíficos u otra materia animal (Díaz-Paniagua, 1985, Tabla1; Díaz-Paniagua et al., 2005).

 

Tabla 1. Composición de la dieta de E. calamita en charcas de Doñana, como media de los porcentajes de incidencia en los individuos muestreados (Díaz-Paniagua, 1985).

 

Categoría de alimento

 

%

Algas

 

 

   Cyanofíceas

 

23,1

 

Croococcales

21,4

 

Nostocales

2,2

   Euchlorofíceas

 

70,8

 

Euchlorofíceas

35,6

 

Ulotrichofíceas

46,9

 

Zygofíceas

41,7

   Chrysofíceas

 

25,6

 

Xantofíceas

1,3

 

Bacillariofícea

29,2

   Pirrofíceas

 

16,1

 

Dinofíceas

16,1

   Algas sin identificar

 

1,1

Fanerógamas

 

47,4

Hongos

 

0,6

Bacterias

 

1,3

Animales

 

2,2

 

Rotíferos

0,8

Polen

 

6,1

Detritos

 

98,9

Otros

 

5

Arena

 

77,8

 

Tras la metamorfosis, los sapillos pasan a ser carnívoros (Boomsma y Arntzen, 1985, Tabla 2)

 

Tabla 2. Composición de la dieta de subadultos capturados en 35 trampas de caída en Holanda durante un experimento de mesocosmos. Dieta en agosto (N= 52) y en mayo (N= 20) (Boomsma y Arntzen, 1985).

 

Categoría de presa

agosto

mayo

Collembola

47 ± 8

9 ± 3

Araneae < 3 mm

  6 ± 1

7 ± 1

Diptera < 5 mm

  2 ± 1 

2 ± 0

Araneae ≥ 3 mm

  1 ± 0

1 ± 0

Hemiptera

  4 ± 1

1 ± 0

Hymenoptera (avispas)

  2 ± 0

1 ± 0

Coleoptera ≥ 5 mm

  2 ± 0

2 ± 1

Acari

  5 ± 1

1 ± 0

Coleoptera < 5 mm

  2 ± 0

19 ± 5

Larvas /Diptera, Coleoptera, Lepidoptera)

  2 ± 0 

1 ± 0

 

 

El contenido estomacal de los subadultos estuvo correlacionado con la disponibilidad (abundancia y actividad) de invertebrados, indicando una falta de selección específica de presas. En las presas de tamaño medio-grande se observó una relación positiva entre el tamaño del sapo y el tamaño de la presa. La diversidad de presas consumidas en distintos hábitats, fases ontogenéticas, y épocas del año sugieren que esta especie es un generalista trófico, capaz de explotar presas local y temporalmente abundantes. 

La dieta de los adultos es estrictamente carnívora y se compone principalmente de escarabajos (Coleoptera) y hormigas (Hymenoptera) (Tablas 3 a 6) (Beebee, 1983; Boomsma y Arntzen, 1985; Lizana et al., 1990; Banks et al., 1993; Bea et al., 1994).

 

Tabla 3. Dieta comparada de E. calamita, recogiendo datos de contenido estomacal (excepto en los datos suecos, que provienen de muestras fecales) (Boomsma y Arntzen, 1985).

 

 

Suecia

Reino Unido

Holanda

Holanda

España

España

 

(Andrén y Nilson 1979)

(Mathias 1971)

D.Hillenius (sin publicar)

D.Hillenius (sin publicar)

(López-Jurado 1982)

(Valverde 1967)

 

N = 10

N = 28

N = 5

N = 25

N = 62

N = 10

Collembola

 

2

 

4

1

 

Dermaptera

 

1

 

 

0

4

Hemiptera

1

12

 

4

0

0

Diptera

3

20

 

5

1

 

Hymenoptera

35

20

15

51

72

55

Coleoptera

57

16

4

16

8

29

Arachnida

1

10

15

7

4

 

Crustacea

 

1

66

0

1

 

Larvas

3

12

1

5

5

9

 

 

Tabla 4. Composición de la dieta de adultos del norte de Inglaterra. N= 23 individuos (Beebee, 1983; Banks et al., 1993).

 

Categoría de presa

% de peso

% de número

Hymenoptera (hormigas)

5

6

Coleoptera <5 mm

27

39

Coleoptera >5 mm

40

45

Lepidoptera (larvas)

2

2

Diptera

4

2

Larvas

2

3

Crustacea (cochinillas)

2

1

Arachnida

4

2

Detritos

14

 

 

 

Tabla 5. Dieta de E. calamita en el Sistema Central español (N= 2), en porcentaje de grupos de presa (Lizana et al., 1990).

 

Categoría de presa

%

Opiliones

1,96

Arañas

5,88

Dermápteros

3,92

Homópteros

1,96

Coleópteros

52,94

Himenópteros

1,96

Formícidos

25,49

Lepidópteros

3,92

Dípteros

1,96

 

El análisis de la dieta en los Aiguamolls de l'Empordà muestra también el predominio de Coleópteros e Himenópteros (Bea et al., 1994). (Tabla 6).

 

Tabla 6. Composición taxonómica de la dieta en los Aiguamolls de l’Empordà. Basado en 10 ejemplares y 384 presas (Bea et al., 1994).

 

Categoría de presa

%

Coleópteros

22,7

Himenópteros

19,5

Lumbrícidos

3,9

Pulmonados

2,1

Araneidos

4,9

Opiliones

0,3

Isópodos

7,3

Quilópodos

4,4

Diplópodos

6,2

Dictiópteros

1,3

Dermápteros

9,1

Ortópteros

0,3

Dípteros

1,6

Larvas

 

   Dípteros

1,6

   Lepidópteros

3,4

Homópteros

0,3

Heterópteros

0,3

  

Referencias

Andrén, C., Nilson, G. (1979). Om stinkpaddans Bufo calamita utbredning och ekologi pa den svenska västkusten. Fauna och Flora, 74: 121-132.

Banks, B., Beebee, T. J. C., Denton, J. S. (1993). Long-term management of a natterjack toad (Bufo calamita) population in southern Britain. Amphibia-Reptilia, 14: 155-168.

Bea, A., Montori, A., Pascual, X. (1994). Herpetofauna dels Aiguamolls de l'Empordà. Pp. 359-407. En: Gosálbez i Noguera, J., Serra i Raventós, J., Velasco i Batlle, E. (Coords.). Els sistemas naturals dels aiguamolls de l'Empordà. Treballs de la Institució Catalana d'Història Natural, 13.

Beebee, T. J. C. (1983). The natterjack toad. Oxford University Press, Oxford.

Boomsma, J. J., Arntzen, J. W. (1985). Abundance, growth and feeding of natterjack toads (Bufo calamita) in a 4-year-old artificial habitat. Journal of Applied Ecology, 22: 395-405.

Díaz-Paniagua, C. (1985). Larval diets related to morphological characters of five anuran species in the Biological Reserve of Doñana (Huelva, Spain). Amphibia-Reptilia, 6: 307-322.

Díaz-Paniagua, C., Gómez-Rodríguez, C., Portheault, A., de Vries, W. (2005). Los anfibios de Doñana. Naturaleza y Parques nacionales. Serie Técnica. Organismo Autónomo Parques Nacionales. Ministerio de Medio Ambiente.

Lizana, M., Pérez-Mellado, V., Ciudad, M. J. (1990). Analysis of the structure of an amphibian community in the Central System of Spain. Herpetological Journal, 1: 435-446.

López-Jurado, L. F. (1982). Estudios sobre el sapo corredor (Bufo calamita) en el sur de España. II. Alimentación. Doñana, Acta Vertebrata, 9: 71-84.

Mathias, J. H. (1971). The comparative ecologies of two species of amphibia (Bufo bufo and Bufo calamita) on the Ainsdale Sand Dunes National Nature Reserve. University of Manchester, Manchester.

Valverde, J. A. (1967). Estructura de una comunidad mediterránea de vertebrados terrestres. Monografías de Ciencia Moderna, 76: 1-218.

 

  

Iván Gómez-Mestre
Estación Biológica de Doñana (CSIC)

Fecha de publicación: 26-05-2009

Gómez-Mestre, I. (2014). Sapo corredor - Epidalea calamita. En: Enciclopedia Virtual de los Vertebrados Españoles. Salvador, A., Martínez-Solano, I. (Eds.). Museo Nacional de Ciencias Naturales, Madrid. http://www.vertebradosibericos.org/